Ένα μοναδικό φυσικό τοπίο με μεγάλη γεωλογική, επιστημονική αλλά και αρχαιολογική αξία, βρίσκεται περίπου 5 χιλιόμετρα βόρεια της Φιλιππιάδας του νομού Πρέβεζας, πλησίον του οικισμού Άγιου Γεωργίου και δυτικά της Εθνικής οδού Πρέβεζας- Ιωαννίνων, απ’ όπου και η κύρια πρόσβαση.
Η στενή αλλά και η ευρύτερη περιοχή του Κοκκινοπηλού ανήκει στον δήμο Ζηρού Πρέβεζας. Ο χώρος απέχει μόλις 100 μέτρα από την εθνική οδό, από το σημείο όπου βρίσκεται η είσοδος του υπογείου τμήματος του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου.
Ο Κοκκινοπηλός είναι ερυθρά άργιλος η ερυθρογή (Terra rossa) που έχει αποτεθεί την Τεταρτογενή περίοδο στο τεκτονοκαρστικό βύθισμα (δολίνη) το οποίο αναπτύσσεται στους ασβεστόλιθους του Παντοκράτορα στην περιοχή Κοκκινοπηλός – Αγ. Μαρίνα. Το βύθισμα αυτό δημιουργήθηκε λόγω διάλυσης και καρστικοποιήσης των ασβεστόλιθων σε ένα χώρο με έντονη τεκτονική δραστηριότητα. Η τεκτονική δραστηριότητα είχε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του βυθίσματος.
«Το πεδίο του Κοκκινοπηλού καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 600 στρεμμάτων. Τα υψόμετρα ανάπτυξης των γήλοφων που συγκροτούν το πεδίο κυμαίνονται από 100 έως 150 μέτρα. Το βύθισμα συνεχίζεται βορειότερα προς την περιοχή Αγίας Μαρίνας και συνολικά καταλαμβάνει έκταση περίπου 1.300 στρεμμάτων. Το πάχος των ερυθροπηλών, σύμφωνα με έρευνα του ΙΓΜΕ, υπερβαίνει τα 20 μέτρα», λέει στη Greenagenda.gr ο Ευάγγελος Νικολάου, Δρ. Γεωλόγος Μηχ/κος – Υδρογεωλόγος-Δ/ντης Π.Μ. Ηπείρου του Ινστιτούτου.
Οι κόκκινοι άργιλοι του Κοκκινοπηλού, σε όλη την έκταση, επικάθονται των ασβεστόλιθων. Οι ασβεστόλιθοι είναι συμπαγή ρωγμώδη πετρώματα τα οποία κυριαρχούν στη γεωλογική δομή της ευρύτερης περιοχής.Η ιζηματογέννηση έγινε σε ένα λιμναίο και τελματώδες περιβάλλον με εναλλαγές υγρών και ξηρών περιόδων.
Η αποστράγγιση γίνονταν μέσα από καταβόθρες που βρίσκονταν στην ασβεστολιθική περίμετρο και αποστράγγιζαν το βύθισμα υπόγεια στον Λούρο ποταμό και στη λίμνη Ζηρού. Στη συνέχεια, ο χείμαρρος της Αγίας Μαρίνας διέβρωσε τη νότια πλευρά της ασβεστολιθικής περιμέτρου και αποστράγγισε, αλλά και συνεχίζει να αποστραγγίζει την περιοχή. Οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή (βροχόπτωση, θερμοκρασία, άνεμοι ,κ.α) είναι καθοριστικός παράγοντας της διαμόρφωσης του ανάγλυφου του Κοκκινοπηλού.
«Η αργιλική σύσταση προσδίδει γαιώδη υφή και τα οξείδια του σιδηρού το κόκκινο χρώμα. Το μοναδικό αυτό ανάγλυφο μοιάζει με σεληνιακό ή καλύτερα με αρειανό τοπίο που φιλοτεχνήσαν τα φαινόμενα διάβρωσης που έλαβαν και λαμβάνουν χώρα στον χώρο», υπογράμμισε ο κ. Νικολάου.
Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσιεύσεις επιστημόνων η «ερυθρά γη» (terra rossa), κοινώς κοκκινόχωμα, υπάρχει στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, αλλά και αλλού.
Ο χώρος, πέραν της γεωλογικής σημασίας, έχει και ξεχωριστό αρχαιολογικό ενδιαφέρον για τον επισκέπτη. Η ανεύρεση λίθινων εργαλείων παλαιολιθικής εποχής και η διέλευση του Ρωμαϊκού υδραγωγείου προσδίδουν στον χώρο ακόμα μεγαλύτερη αξία. Μάλιστα, στο ανάπτυγμα του Κοκκινοπηλού σώζονται φρεάτια επίσκεψης – συντήρησης του Ρωμαϊκού υδραγωγείου που διαπερνούσε τον Κοκκινοπηλό.
Η αρχαιολογική ανακάλυψη της περιοχής έγινε το 1962 από τον Έρικ Σ. Χιγκς, ο οποίος, εκτός από το υπέροχο φυσικό τοπίο, ανακάλυψε πολλά ευρήματα της παλαιολιθικής εποχής και της εποχής του χαλκού. Εργαλεία όπως ένας λίθινος αμφίπλευρος πέλεκυς, που χρονολογείται πριν 250.000 χρόνια και άλλα λίθινα εργαλεία που εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο των Ιωαννίνων και μαρτυρούν την εκτεταμένη παρουσία πρωτόγονων ανθρώπων στην περιοχή.
Στο πρόγραμμα ανάδειξης γεωτόπων του ΙΓΜΕ ο Κοκκινοπηλός καταγράφηκε ως μνημείο της φύσης και γεώτοπος μεγάλης γεωλογικής αξίας.
«Η προστασία αυτού του γεωτόπου από κάθε ανθρωπογενή δραστηριότητα που επιφέρει αλλοίωση η ρύπανση του φυσικού τοπίου κρίνεται αναγκαία και αποτελεί καθήκον όλων μας», κατέληξε ο κ. Νικολάου.