Θεσμός για το καλοκαίρι, κοινωνικό γεγονός, αντάμωμα των ξενιτεμένων και ανάσα για τα ξεχασμένα χωριά, είναι τα πανηγύρια και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις στα χωριά της Ηπείρου.

Οι ηλικιωμένοι και λιγοστοί κάτοικοί τους, περιμένουν με λαχτάρα το καλοκαίρι, να γυρίσουν στα χωριά τα παιδιά και τα εγγόνια τους, από την Αθήνα ή το εξωτερικό, η γειτονιά να γεμίσει φωνές, να ανοίξουν οι πόρτες και τα παντζούρια στα ερμητικά κλειστά σπίτια του τόπου τους.

Για όλο τον Αύγουστο, κάθε εκκλησία, κάθε ξωκλήσι, έχει τον άγιο του και οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι ή οι Αδελφότητες των ξενιτεμένων, οργανώνουν τις καλοκαιρινές εκδηλώσεις και τα πανηγύρια τους.

Ο ήχος της μουσικής από τα κλαρίνα, διαπερνά την σιωπή των βουνών και ο κόσμος τραγουδάει και χορεύει μέχρι το ξημέρωμα.

Σε μερικά χωριά, τα πανηγύρια είναι διήμερα και αρχίζουν μετά την εκκλησία. Συνηθίζεται να ξεκινάνε με κεράσματα, όπως λουκούμια, παστέλια, τσίπουρο, τυρί η γίδα βραστή, ενώ αμέσως μετά, αρχίζουν τα κλαρίνα.

Αφορμή για επιστροφή
«Θα τα πούμε στο πανηγύρι στο χωριό», είναι η πλέον χαρακτηριστική κουβέντα που ανταλλάσσουν οι ξενιτεμένοι. Για τους περισσότερους αποτελεί και την αφορμή, για να επιστρέψουν έστω για λίγο στα πατρικά τους και να φύγουν με την υπόσχεση της αντάμωσης την επόμενη χρονιά.

Τα δύσκολα χρόνια των δεκαετιών του ’50 και του ’60, τότε που το κύμα της μετανάστευσης φούντωσε στην Ήπειρο οδήγησε πολλούς στην Αμερική, την Αυστραλία, τη Γερμανία και την Αθήνα, όμως ποτέ δεν ξέχασαν τα χωριά τους και τα σπίτια τους.

Στο πανηγύρι συναντιούνται και πάλι, επικοινωνούν, ο καθένας έχει και την δική του ιστορία να πει, έχει να δώσει την δική του παραγγελία στον κλαριντζή, το δικό του αγαπημένο τραγούδι, να χορέψει.

Χαρακτηριστικά ο δήμαρχος της Κόνιτσας Ανδρέας Παπασπύρου μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, για την προσμονή του κόσμου της περιοχής.

«Οι κάτοικοι των ακριτικών χωριών μας, τα οποία είναι κοινωνικά φυλάκια, περιμένουν τους δικούς τους να έρθουν» επισημαίνει, ενώ παράλληλα τονίζει πως οι άνθρωποι της διασποράς, δεν εγκαταλείπουν τα σπίτια τους, δίνοντας έτσι κουράγιο στους φύλακες των συνόρων